Czy geniusz i szaleństwo są ze sobą powiązane? W tym artykule badamy związki między geniuszem a psychopatologią. W podobny sposób słynni geniusze i szaleńcy często cierpią na psychopatologię. Zaskoczeniem może być fakt, że osoby twórcze często mają wyższe ego. Jest to interesujący wynik, biorąc pod uwagę, że osoby kreatywne są bardziej podatne na przebłyski geniuszu. Ale czy geniusz to to samo, co szaleństwo?
Spis treści artykułu
Einstein był geniuszem
Wielu uczonych dyskutuje, czy Einstein był geniuszem, czy też miał kompleks szaleństwa. Kwestia tego, czy Einstein był geniuszem, jest kontrowersyjna od dziesięcioleci, a różne szkoły myślenia wyciągają sprzeczne wnioski. Istnieje jednak zgodność co do tego, że Einstein był człowiekiem wyjątkowo zdolnym i utalentowanym. Niektórzy uczeni wskazują na jego wczesne dzieciństwo, kiedy to matka i ojciec wspierali jego samodzielność i zapewniali środowisko, które równoważyło jego skłonność do konformizmu. Te warunki sprawiły, że Einstein stał się „twórcą i buntownikiem” i ostatecznie osiągnął samorealizację w społeczeństwie.
Niektórzy sugerują, że geniusz Einsteina był wynikiem cech autystycznych lub schizofrenicznych. Inni twierdzą, że jego niekonwencjonalność jest oznaką wyjątkowej kreatywności. Jednak jego nieortodoksyjność sprawiła, że stał się celem sceptyków i przeciwników politycznych. Wielu z tych krytyków byłoby zachwyconych, gdyby odkryli, że teoria względności Einsteina była wynikiem niezdiagnozowanych zaburzeń schizofrenicznych.
Oprócz naukowych i inżynieryjnych aspektów życia Einstein cierpiał na fobię społeczną. Lęk społeczny nie pozwalał mu uczestniczyć w hucznych zabawach, wolał czytać książki i rozwiązywać trudne zadania arytmetyczne. Później określił tę fobię jako szklaną szybę i spekuluje się, że jego rodzice próbowali go „wyleczyć”, zmuszając go do bycia społecznie akceptowanym.
Różnica między geniuszem a szaleńcem jest często cienka, ale nie niemożliwa do zauważenia. Geniusz, jak to geniusz, często trafia w cel, którego nikt inny nie widzi ani nie rozumie. Jest to również geniusz źle rozumiany. Geniusz, w przeciwieństwie do szaleńca, to człowiek niezrozumiany. Jest rzadki i może występować u niektórych ludzi, ale często jest rozpowszechniony wśród grup, narodów i epok.
Pomimo że różnica między szaleństwem a geniuszem często się zaciera, wiele osób zastanawia się, czy wysokie IQ Einsteina mogło być spowodowane zaburzeniem podobnym do dysleksji. Zaburzenie to może na przykład powodować trudności w czytaniu, pisaniu, literowaniu i mówieniu. Ponadto niektóre osoby z dysleksją mogą mieć paranoję, nadmiernie myśleć lub cierpieć z powodu innych zaburzeń poznawczych.
Wielu ludzi błędnie przypisuje Einsteinowi jakiś cytat, nawet jeśli jego autor nigdy go nie wypowiedział. Jednak cytat ten został przypisany innemu człowiekowi w 1929 roku przez profesora socjologii Williama Bruce’a Camerona. Aż do połowy lat 80. cytat Einsteina nie był kojarzony z oryginalnym źródłem. Jest to więc błędne określenie. Szaleństwo jest natomiast zaburzeniem psychicznym, w którym jednostka staje się niezdolna do uznania prawdziwości swoich myśli.
Sławni geniusze i szaleńcy cierpią na psychopatologię
Zależność między szaleństwem a geniuszem była przedmiotem debaty od początku istnienia myśli krytycznej. Arystoteles zastanawiał się, dlaczego wszyscy niezwykli ludzie cierpią na depresję. Niemiecki pisarz Tellenbach badał osobowość słynnych geniuszy i nazwał ich depresję „Schwermutem”
Choć liczba twórczych geniuszy jest ogromna i wciąż rośnie, szaleni geniusze rzadko tworzą artystyczne arcydzieła. Nie było tak w przypadku markiza de Sade. Markiz de Sade był wyjątkiem. Nie oznacza to jednak, że wszyscy szaleni geniusze cierpią na psychopatologię. Dla tych, którzy są ciekawi tego rozróżnienia, podajemy kilka faktów na temat słynnych geniuszy i szaleńców.
Pomimo niejednoznaczności tego rozróżnienia, istnieje kilka podobieństw między kreatywnością a chorobami psychicznymi. Osoby kreatywne są zazwyczaj obdarzone ponadprzeciętną inteligencją ogólną. Pozwala im to na rozróżnianie między realistycznymi i dziwacznymi możliwościami oraz na wysoką kreatywność. Jest to cenna cecha dla twórczych geniuszy, którą należy pielęgnować u każdego człowieka. Niestety, cecha ta może prowadzić do kłopotów.
Niestety, sfera polityczna jest kolejną przestrzenią, w którą psychiatria nie może wkraczać. Historia przemocy politycznej to niekończąca się opowieść o przemocy politycznej. I mamy tendencję do wyobrażania sobie, że występuje ona w miejscu oddzielonym od zwykłego ludzkiego życia. Co więcej, sfera polityczna cieszy się złą sławą jako miejsce sprzyjające rozwojowi poważnych psychopatologii. Trudno jest jednak scharakteryzować przemoc polityczną i ludzi, którzy się jej dopuszczają.
Kreatywne jednostki mają wyższy poziom siły ego
Zgodnie z teorią rozwoju psychospołecznego Eriksona, siła ego jest cechą wrodzoną, która zaczyna się w momencie narodzin. Stwierdził on, że ludzie w ciągu swojego życia doświadczają ośmiu różnych poziomów siły ego. Wysoki poziom DEPI sugeruje, że dana osoba jest zaabsorbowana sobą, unikająca i przygnębiona. Osoby twórcze mają również wyższy poziom siły ego niż osoby nietwórcze. Jest to zgodne z innymi wynikami dotyczącymi siły ego osób kreatywnych.
Badania psychometryczne wybitnych twórców dostarczyły dowodów na to, że osoby wysoce kreatywne mają wyższy poziom siły ego niż osoby niekreatywne. W badaniach psychometrycznych wykorzystano standardowe instrumenty oceny w celu określenia cech osób twórczych. Pomiary psychometryczne, takie jak Minnesota Multiphasic Personality Inventory i Kwestionariusz Osobowości Eysencka, wykazały, że osoby wysoce kreatywne osiągają wyższe wyniki na wymiarach związanych z psychopatologią. Wyniki sugerują zatem, że kreatywność jest skorelowana z większą siłą ego i bardziej otwartym umysłem.
Dzieci o słabej sile ego mają zaburzone strategie poznawcze, słabą regulację impulsów i mniejszą zdolność do radzenia sobie z presją. Doświadczają też wyższego poziomu wyczerpania ego podczas grania w gry. Może to zakłócać hamowanie i negatywnie wpływać na procesy poznawcze. Dzieci te wykazują także zwiększony negatywny afekt i większą skłonność do wyrażania negatywnych uczuć. Mają też tendencję do wyrażania negatywnych uczuć częściej niż ich rówieśnicy, w porównaniu z innymi dziećmi.
Siła ego dzieci może być dobrym wskaźnikiem tego, jak dobrze przystosowują się one do środowiska. Siła ego małych dzieci jest często mierzona podczas terapii zabawą. Od końca XX wieku terapia przez zabawę jest uznawana za skuteczne podejście psychoterapeutyczne w leczeniu problemów psychologicznych u dzieci. Terapia zabawą umożliwia rodzicom interweniowanie w przypadku problemów behawioralnych i emocjonalnych. Badanie sugeruje, że terapia przez zabawę może być skuteczną formą terapii dla dzieci, które wykazują deficyty siły ego.
Badacze sugerują, że osoby kreatywne mają wyższy poziom siły ego. Proces twórczy jest złożony, a w jego trakcie wykorzystywane są specjalne funkcje ego. Funkcje te obejmują funkcje dezsyntetyzujące i syntetyczne. Mają one kluczowe znaczenie dla kreatywności, ale badania na ten temat nie zostały jeszcze przeprowadzone. W międzyczasie należy zachęcać osoby kreatywne do realizowania swoich celów. Może to prowadzić do większej produktywności w miejscu pracy i w życiu.
Pierwszy etap badania koncentrował się na wygenerowaniu puli zachowań związanych z grami, które pozwoliłyby zmierzyć siłę ego. Na podstawie przeglądu literatury i analizy przypadków klinicznych wyłoniono pięć czynników i 154 pozycje, które były zgodne z koncepcjami teoretycznymi wybranymi w etapie 1.
